Cofnijmy się w przeszłość

,Witajcie!

Dzisiaj cofniemy się kilkanaście lub nawet kilkadziesiąt lat wstecz. Nie potrzeba wehikułu czasu, wystarczy poznać trochę "starych" słów, zamknąć oczy i.. wyobraźnia sama zadziała.

Słowa, które już wyszły z obiegu to archaizmy. Tym słowem możemy określić również przestarzałe związki wyrazowe, odmiany wyrazów.

Czy jeszcze korzystamy z archaizmów? Oczywiście. Najczęściej w kościele i podczas modlitwy w domu. Wystarczy przypomnieć sobie modlitwę "Zdrowaś Mario".

Archaizmy dzielą się na różne rodzaje:

fonetyczne - wyraz współczesny różni się od archaizmu tylko jedną wymawianą głoską, np. sierce (serce), sumnienie

fleksyjne - wyrazy inaczej niż współcześnie się odmieniające, zazwyczaj wyłącznie czasowniki; w wyrazach, takich jak: zyszczy, spuści, końcówki "y","i" oznaczają tryb rozkazujący (zjednaj, ześlij)

słowotwórcze - wyrazy utworzone za pomocą przyrostków lub przedrostków, które wyszły już z użycia, np. ogrodny

leksykalne – wyrazy, które były powszechnie używane dawniej, np. kajet, kaleta

znaczeniowe (semantyczne) - wyrazy występują współcześnie, ale zmieniło się ich znaczenie, np. błędny rycerz (bujający w obłokach)

frazeologiczne - związki frazeologiczne, które powstały dawniej. Rozumiemy ich znaczenie ale często nie wiemy, co jest ich źródłem powstania.

składniowe - archaizm składający się z min. 2 wyrazów, których zestawienie jest inne niż współcześnie, najczęściej wzorowane na łacinie – np. pasterz owce do wsi przepędził - orzeczenie znajduje się na końcu zdania - taki szyk wyrazów jest charakterystyczny dla języka łacińskiego; do archaizmów składniowych należą także niektóre spójniki i przyimki, np. azali, aliści, gwoli oraz całe konstrukcje składniowe, np. wszem wobec i każdemu z osób widomym się czyni.

Oto kilka przykładów:

Bata - łódź

Dma - wicher

Grądal - gbur

Kłosa - więzienie

Kanar - cukier

Skot - owce

Tret - przejście

Mam nadzieję, że wykorzystacie ten post podczas nauki do egzaminów, sprawdzianów czy matury.

Miłego dnia!