Etymologia wyrazu „Polska”

Etymologia wyrazu „Polska”

Podczas pisania poprzedniego bloga wpadłem w zadumę - „Dlaczego Polska ma taką, a nie inną nazwę?”. Zacząłem się zastanawiać, skąd tak naprawdę pochodzi nazwa naszej ojczyzny, dlaczego zwiemy się Polakami?. Do tej pory nie zwracałem uwagi, wydawało się to tak oczywiste, jednak po głębszym zastanowieniu jak też późniejszych poszukiwaniach informacji na ten temat doszedłem do konkluzji, że tak naprawdę wiem niewiele. 

Podczas zagłębiania się w etymologię (z gr. ἐτυμολογία - objaśnienie pochodzenia konkretnego wyrazu i jego znaczenia) słowa „Polska” dowiedziałem się wielu nowych, ciekawych rzeczy o których chętnie opowiem.Historia którą pamiętam z dzieciństwa dotycząca założenia Polski dotyczyła legendy o „Lechu Czechu i Rusie” Opowiadała o trzech braciach którzy pochodzili z Panonii, skąd wyruszyli na północ, gdzie założyli państwa nazwane ich imionami (Czech dał początek Czechom, Rus Rusi, a Lech Lechistanowi (Polsce)).

Jedne z pierwszych użyć słowa „Polska” :W średniowiecznych źródłach zachowało się wiele wzmianek zawierających nazwę kraju Polska w formach Polania, Palania, Polenia, Bulania i innych, dla przykładu:W latach 997-1003 jedna z pierwszych wzmianek o Polsce wyszła spod pióra Jana Canapariusa, opata rzymskiego klasztoru św. Bonifacego i Aleksego, wspominająca o Sobiesławie (Sobieborze) Sławnikowicu, "cum Bolizlauo Palaniorum duce"(pol. „z Bolesławem księciem polskim”) zamieszczona w Żywocie pierwszym św. WojciechaW 1001 r. w jedna ze zwrotek tzw. sekwencji św. Wojciecha liście hymnów spisanej w Reichanau głosi, że: "Polania ergo tanti sepeliens floret martyryii pignora"W latach 1012 - 1018 łacińskie nazwy Polski wielokrotnie zamieścił w swojej kronice „Thietmari merseburgiensis episcopi chronicon” biskup merseburski oraz kronikarz Thietmar Uczynił to zarówno w odniesieniu do polskich władców, takich jak Mieszko I - "Miseconis Poleniorum" oraz Bolesław Chrobry we fragmencie "Bolizlavus Poleniorum" ,jak również wobec kraju Polenia oraz ludności zamieszkującej Polskę -Poleni, Polenii Źródłosłów


Według jednej z teorii nazwa Polska wywodzi się od plemienia Polan, zamieszkującego tereny obecnej Wielkopolski. Uważa się natomiast, że słowo Polanie wywodzi się od słowa pole ( ze względu na silnie rolniczy charakter plemienia), albo zamieszkiwaniem przez nich równinnych terenów w odróżnieniu od innych plemion. Istnieją jednak historycy (np. Przemysław Urbańczyk i Zofia Kurnatowska) kwestionujący samo istnienie Polan, którzy w źródłach piśmienniczych pojawiają się dopiero w XII wieku w spisanej przez Nestora w roku 1113 „Powieści minionych lat” (Повѣсть времяньныхъ лѣтъ) (ros.) а от тѣхъ Лѧховъ прозвашасѧ Полѧне, Лѧховѣ друзии – Лютицѣ, инии Мазовшане, а нии Поморѧне (a od tych Lachów nazwali się Polanami, przyjaciele Lachów – Lutykami, inni Mazowszanami, inni Pomorzanami), a w wersji łacińskiej ok. roku 1000 (ale w wersji choronimu, czyli nazwy krainy: Polania, Polonie, czy Bolizlauo Palaniorum duce, Bolizlavonem Poloniae, Bolizlavo Polianicus), wcześniej używana w stosunku do Polski jest nazwa ogólnoetniczna; in Sclaviam, duce Sclavonica Bilizlavone susceptus, in Sclavania, Sclavonia, co mogło powodować mylenie Polski z Czechami, które były określane podobnie (zwłaszcza, że obydwa kraje rządzone były przez Bolesławów. Jednak niezależnie od kontrowersyjnych Polan (Przemysław Urbańczyk zarzuca historykom sprzeczność logiczną: wywodzenie Polan od nazwy kraju, a następnie nazwy kraju od Polan oraz zadziwiający fakt, że sami „Polanie” zapisaliby własną nazwę z błędem; Polonia, Polonie, Polonus i konsekwentnie przy tym zapisie trwali, podczas gdy obcy autorzy w późniejszych zapisach np. Bruno z Kwerfurtu; Bolezlavo Polanorum duce, terra Polanorum, Polanis z 1005 r., provincia Polanorum, Polianici terra z 1008 r., czy Thietmar; Polenia, Poleni od 1012 r., używaliby nazwy bardziej etymologicznie poprawnej . Autorzy Ci nie kwestionują, że źródłosłów tkwi w ogólnosłowiańskim wyrazie pole.


Reasumując, Polska stała się Polską ze względu na swoje rolnicze podłoże, na jakim zbudowało swoją potęgę państwo plemię Polan. Oznacza to, że od zarania dziejów, od zarodka byliśmy państwem rolniczym.W legendzie o „Lechu, Czechu i Rusie” kryje się rzekoma odpowiedź na pochodzenie jeszcze jednej ważnej dla Polsk rzeczy – godła. Odsyłam Was do dokładnego jej przeczytania, jest bardzo ciekawa i zajmująca. Zagadka na dziś: Jakie jest pochodzenie nazwy pierwszej stolicy Polski?

Pozdrawiam.